Fuelhkie
Stor-Nila (Nils Nilsson Njajta, 1822-1899) jïh Lill-Docka (Maria Larsdotter, 1822-1899) lin båatsoeburrieh Ranen sïjtesne. Dej lij krievvie mejnie hijvenlaakan bïerkenin, jïh aaj jieliemassem vijremistie, göölemistie jïh bivtiemistie åadtjoejin. Stor-Nilan fuelhkesne lij almetjh mah gievriem nuhtjin.
Stor-Nila Sven Sjulssonem buvvi
Jaepien 1848 såemies båatsoeburrieh lin tjåanghkenamme Renbergen lïhke, Luspien ålkolen. Ikth Stor-Nila jïh Sven klaaterdin, eelkin gæmhpodh. Gæmhposne Stor-Nila Sven Sjulssonem treavka-ïebnine tsaepmieji. Dïhte Sven Sjulssonem dan vestieslaakan skaaroehti guktie Sven Sjulsson jeemi luhkieakte biejjieh mænngan. Stor-Nila feengkesovvi jïh tjoeri faangkegåetesne tjahkasjidh göökte jaepieh.
Stor-Nila goh nåejtie. Stor-Nila gierkieh
Stor-Nila lij nåejtie jïh fuelhkien båeries sjïelesijjieh Gimtjaevrien jïh Laisholmen lïhke nuhtji. Gellie soptsesh Stor-Nilan bïjre goh nåejtie, muvhth hijven mievriestimmiej bïjre, muvhth nåake mievriestimmiej bijre.
Ikth gosse lin åålmestimmesne Nöörjesne Stor-Nila jïh Lill-Docka Stor-Nilan laeviem vaaksjoejin, Anna Maria Månsdotter (1838-1923). Dïhte geellebinie ektine Klemet (Clemet Persson 1833-1915) aallijen nuelesne Laajroemehkesne årroeji bijjemes Laajroedurresne. Don onne aallijen nuelesne aaj vïjhte maanah jïh göökte govsh hööltestin.
Njoktjen 1899 Stor-Nila jïh Lill-Docka Klemet-aallijasse böötin. Muvhth biejjiej mænngan Klemet joekehtslaakan daejriehti guessieh lin desnie nuekie guhkiem orreme, jïh gosse vearelde buarani njoktjen 10.b. Stor-Nila jïh Lill-Docka tjoerin Klemet-aallijem laehpedh. Gåabpatjahkh lin 76 jaepien båeries. Dah lin njåadtsan jïh dej lij vaenie beapmoe meatan Laajroemehkien bijjelen Kjensvatnet vööste. Beapmoe lij voessetje prïhtjeginie jïh ohtje laejpie.
Vearelde lij nåake. Paarre dan åvteste eajhnadovvi suajam gaavnedh naan stoerre gierkiej lïhke, mah mænngan nommem Stor-Nilan gierkieh åådtjeme. Desnie vuertiejin vearelde edtji buaranidh. Men ij naan nåhtose. Gåabpatjahkh Stor-Nilan gierkiej lïhke faaradin. Dah gååvnesovvin ruffien 17.b. 1899. Daelie bïevnesetsïegle tseegkesovveme tuvrebaalkan lïhke Laajroemehkien jïh Kjennsvatnen gaskem mij vuesehte gusnie Stor-Nilan gierkieh.
Stor-Nila jïh Lill-Dockan juvleme
Ruffien 18.b. 1899 voenen årrojh Laajroedurriedaelesne Stor-Nilan jïh Lill-Dockan kråahph Stor-Nilan gierkijste veedtjin. Voenen årrojh lin Hans Nilsen, Nils Andersen jïh Jens Jacobsen Melandeste, Gulle Hansen jïh Peder Jakobsen Laajroedurreste, Petter Larsen Fjelldaeleste jïh Endre Nilsen Finbakeste. Aaj Klemet Persson lij meatan foeresjimmesne.
Stor-Nila jïh Lill-Docka juvlelgin Korgen vuelebe gærhkoegaertienisnie ruffien 20.b. 1899. Ij leah naan kroeptegierkie dej kroeptesne, men edtja seamma dajvesne årrodh gusnie Klemeten kroeptegierkie annje tjåådtje.
Korgen giefiessuerkie Stor-Nilan jïh Lill-Dockan juvlemen åvteste 166,96 kråvnah maeksieji. Lij Stor-Nilan ovnohkens laevie Arvid Nilsson sov fuelhkine gie beetnegidie bååstede maeksieji Hemnesen tjïeltese 2008. Stor-Nila lij haedtiem goereme Arvid Nilssonen luvnie gellie jaepieh, gie idtji raeffiem åadtjoeh åvtelen satne lij juvlemem bååstede maakseme.
Gaaltijh:
- Fattiga som de voro, Birger Ekerlid, 2007
- I gränslandet, Berättelsen om Klemet och Stor-Nila, Karl Andersson, 2015
- Notaate Stor-Nilan jïh Lill-Dockan bijre, Birger Ekerlid/Dag Brygfjell, 2022
- Videjove, Okstindan StorNila steinene, Birger Ekerlid/Dag Brygfjell, 2022
